Ook heb ik bij verschillende NGO’s gewerkt in Guatemala, met name gericht op mensenrechten, armoedebestrijding, onderwijs en gezondheidszorg.

Ik geloof dat alles vanuit vrijheid ontstaat. Vanuit die vrijheid is het mogelijk om hele mooie dingen te creëren. StartUp4Kids gelooft daar ook in en gaat uit van de authenticiteit en de uniekheid van het kind en stelt hierbij vragen als: “Wat wil je?’’. Ze laten kinderen zelf doen en ervaren. Ik ben op dit moment zelf in mijn leven erg op zoek naar wat ik wil. Hoe mooi zou het zijn wanneer ik me hier op jonge leeftijd al van bewust was geweest?

In 2014 ben ik gestart bij StartUp4Kids als projectleider Guatemala. Ik was op zoek naar een stichting waarbij ik de vrijheid zou hebben om mijn inbreng te mogen geven en zelf projecten op mocht zetten in het land dat in mijn hart zit, Guatemala.

StartUp4Kids sloot daar perfect op aan en in 2015 ben ik drie maanden naar Guatemala gegaan om scholen te bezoeken en samenwerkingen op te zetten. We zijn dat jaar gestart met het geven van sociaal en financieel onderwijs op twee scholen voor kinderen met een beperking in Xela. De eerste jaren hebben we enorm veel geleerd. Wat past wel en wat past niet voor deze kinderen? Welke eisen stellen wij aan de projecten als stichting? Wat is realistisch voor deze doelgroep? Door antwoorden te vinden op deze vragen hebben we het programma steeds beter af kunnen stemmen op de kinderen met een beperking en kon er ook elk jaar weer een extra school meedoen.

Guatemala zit in mijn hart want het is een prachtig land. Het heeft werkelijk alles qua natuur; bergen, vulkanen, meren, zee en oerwoud. De mensen zijn heel zachtaardig en openhartig. Ik heb veel gereisd in mijn leven, maar met de mensen in Guatemala voel ik me echt één. Het is helaas een land met veel armoede en toch zijn de mensen heel erg blij. Voor mij is het elke keer weer een gevoel van thuiskomen. Wat me heel erg inspireert is de rijke inheemse cultuur met nog zo’n drieëntwintig levende Maya-talen, rituelen, feestdagen en klederdracht. Wij werken in een van de dorpen samen met Taapit, een centrum waar deze cultuur uitgedragen en bewaard wordt. Als antropoloog gaat mijn hart hier natuurlijk sneller van kloppen.

Voor dit project werk ik samen met onze lokale projectcoördinator Iker. Zelf ben ik echter ook regelmatig aanwezig geweest bij de projecten, omdat ik nou eenmaal dolgraag in Guatemala ben.

Als projectleider monitor ik (de kwaliteit van) het project, houd ik vinger aan de pols bij Iker, zorg ik voor de rapportages naar de achterban en berichten voor sociale media en help ik bij fondsenwerving.

Het doel van de projecten is om aanvullend onderwijs te geven aan degenen die dit het hardst nodig hebben. Hierdoor krijgen de kinderen meer zelfvertrouwen en wordt hun kennis en zelfredzaamheid vergroot. Daarnaast bieden we creatieve vormen van onderwijs aan via onder andere de moestuinprojecten. Voor mij zijn de projecten geslaagd als de kinderen plezier beleven aan het onderwijs, vaardigheden opdoen voor de rest van hun leven en deze ook nog eens overbrengen naar anderen.

In de jaren dat we actief zijn, hebben we bereikt dat ons programma bekend is in Xela en dat de kinderen zich kunnen identificeren met “Aflatoun” (het figuur uit het onderwijsprogramma).

Ook hebben we een goede basis gelegd voor de kinderen, waarbij de lokale leerkrachten steeds beter worden in het overbrengen van het lesprogramma. Dit programma stelt het kind centraal in tegenstelling tot hun normale, militaristische manier van lesgeven.

Door corona hebben de kinderen dit jaar huiswerklessen gekregen, maar dit is natuurlijk niet te vergelijken met het gebruikelijke onderwijs. De verwachting is dat we vanaf eind februari 2021 weer live aan de slag kunnen. Online is geen goede optie, omdat de kinderen geen toegang tot internet hebben. Buiten het feit dat deze groep kinderen natuurlijk heel andere dingen nodig heeft.

Ik hoop echt dat we na 2021 weer verder kunnen uitbreiden, maar dan juist meer de diepte in. Ik denk dan aan meer moestuinprojecten, het verkopen van producten waardoor de kinderen echte ondernemingen opzetten en ook door het betrekken van de moeders door ook hen te empoweren. Als ik verder kijk in de toekomst dan zie ik het overdragen aan de lokale overheid jammer genoeg niet snel gebeuren. Overheidssteun is erg beperkt en de meeste NGO’s zijn compleet afhankelijk van buitenlandse donaties. Op dit moment verkeert het land weer in een politieke en economische crisis. Dat draagt er zeker niet aan bij. Ik hoop ook echt dat mensen dit project blijven steunen want ik zou dolgraag verder willen verbeteren. Ik denk dan aan het nog beter aanpassen van het lesprogramma aan de doelgroep en het verder verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Dit zodat we moeders kunnen bereiken om op meerdere plaatsen de situatie waarin ze zich bevinden te verbeteren. Ja, dus écht verder de diepte in!

Het grote succesverhaal van het project is dat de lokale leerkrachten, gezien de zeer moeilijke situatie die zij afgelopen jaar hebben ervaren bij het uitvoeren van hun werk, altijd ons lesprogramma voor ogen hebben gehad. Ze hebben de activiteiten uit ons programma opgenomen in het huiswerk dat ze de leerlingen stuurden. Dit heeft me doen inzien hoe geïnternaliseerd het programma is in de routine van scholen!

Michèle Josemans